Bankacılık hizmetleri engellileri de kapsamalı

Ülkemizde yaklaşık 8,5 milyon engelli yaşamakta. Bu rakam ülke nüfusunun %12.29’una tekabül ediyor. Toplumun böylesi yüksek bir oranda içinde barındırdığı bireylerz de, diğer bireyler gibi eşit haklara sahip olmalılar.

Bu konuda birçok ülke gibi Türkiye de bazı yasal düzenlemeler yaptı. 5835 sayılı BM engelli haklarına dair sözleşmenin amir hükümleri ile 5378 sayılı Engelliler yasasının 7. Maddesine göre, tüm ortak kullanım alanları ile tüm vatandaşlar için verilen hizmetlerin; engellilerin de kullanımı için gerekli fiziksel düzenlemelerin yapılmasını zorunlu kılmakta.

İlgili yasalar gereği eksikliklerin giderilmesi, gerekli fiziksel düzenlemelerin yapılabilmesi için tüm kurum ve kuruluşlara makul bir süre tanınmış ve bu iyileştirme süresi 2016 Haziran ayında dolmuştu. Engellilerin de verilen hizmetlerden yararlanabilmesi için gerekli fiziksel düzenlemelerin yapılmaması durumunda bu bireylerin şikayeti üzerine veya yapılacak kontrollerde tespit edilmesi durumunda yasal işlem yapılacağı hükme bağlandı.

Bu kapsamda tüm bankaların uyması gereken, “Bankacılık Hizmetlerinin Erişilebilirliğine Dair Yönetmelik” hazırlandı. Bu yönetmeliğin amacı, "Bankacılık hizmetlerinin engelli müşterilerin erişim ve kullanımına uygun hale getirilmesine ilişkin usul ve esasları düzenlemek, bankacılık hizmetlerinin de bu yönetmelik doğrultusunda yapılmasını sağlamak" şeklinde belirtiliyor.

Yönetmelikte, engelli bireylerin işlemlerini ve hizmetlerden yararlanmasını kolaylaştıracak bazı öne çıkan hükümler şöyle:

- Banka, hizmetlerini ve ürünlerini planlarken, engelli müşterilerin kullanımına ilişkin gereksinimleri dikkate almalı, engelli müşterilerin kullanımına uygun halde sunmalı, hizmet sunulan alanları ve hizmetleri erişilebilirlik standartlarına uygun hale getirmeli.

- Müşterilerle doğrudan etkileşim halinde olan personele, engelli müşterilerle iletişim hususunda bilgilendirme eğitimi verilmeli.

- Banka, sunduğu bankacılık hizmetlerine yönelik erişim, kullanım ve güvenlik ile ilgili hususlarda engelli müşterilerini bilgilendirmeli. Yapılan bilgilendirmede müşterinin engel durumu (işitme ve konuşma, görme, az gören, ortopedik, zihinsel ) dikkate alınarak işlem yapılmalı.

- Banka, tabela, levha ve uyarıların yeterli büyüklükte olmasını, arka planlarının üzerindeki yazılar ile zıt renklerden oluşmasını ve yeterli miktarda aydınlatılmasını sağlamalı, yazı ve işaretçilerde ses ve kabartma yazı kullanmalı.

- Bilgisayarların ekranları tüm engelli grupları için erişebilir ve kullanılabilir hale getirilmeli.

- Bankacılık hizmetlerine ilişkin sözleşmelerin, banka internet sayfalarından işitme ve konuşma, görme engelliler için erişilebilir olması sağlanmalı.

- ATM cihazlarının tüm engelli grupları için uygun hale getirilmesi (erişilebilir olması) personele eğitim verilerek öğretilmesi ve uygunluğunun sağlanmalı.

- ATM’lerin, görme engelli müşterilerin kullanımına uygun olması. Mesela; ekranda gösterilen uyarılar, yönergeler, müşterinin girdilerine ilişkin istenilen onay, hata mesajları gibi bilgilerin sağlanmasına yönelik sesli menü fonksiyonu bulunmalı.

- Görme engelli müşterilerin banka ve kredi kartları ile sunulan Hizmetlere erişimi sağlanmalı.

- Görme engellilerin POS cihazları üzerinden sunulan hizmetlere ve internet bankacılığına erişilebilirliği sağlanmalı.

- Görme, ortopedik, işitme ve konuşma engeliler için; şubeler, banka ve kredi kartları, POS cihazları, internet bankacılığı ve çağrı merkezleri erişilebilirlik standartlarına uygun olmalı.