Bosna Hersek'te referandum tartışması

Ülkedeki iki entiteden biri olan Sırp Cumhuriyeti'nde, 9 Ocak'ın Sırp Cumhuriyeti Günü kabul edilmesi için 25 Eylül'de referanduma gidilmesi kararına yönelik tepkiler sürüyor.

Boşnak siyasiler, referandum kararının anayasaya aykırı olduğunu ve iptal edilmesi gerektiğini savunurken, Sırp Cumhuriyeti Başkanı Milorad Dodik ise referanduma gidilmesinin yasalara uygun olduğunu öne sürmeye devam ediyor.

Ülkedeki en büyük Boşnak partisi konumundaki Demokratik Eylem Partisi (SDA) Genel Başkanı ve Devlet Başkanlığı Konseyi Başkanı Bakir İzetbegovic, Sırp Cumhuriyeti'nin referandum ısrarında vazgeçmemesi üzerine Anayasa Mahkemesine başvurdu.

Entite düzeyinde yapılacak referandumun anayasaya aykırı olduğunu kaydeden İzetbegovic, bu meselenin bir an önce çözülmesi gerektiğini bildirdi.

İzetbegovic, Anayasa Mahkemesinin geçen yıl verdiği nihai kararda, 9 Ocak'ın Sırp Cumhuriyeti Günü olarak kabul edilmesinin mümkün olmayacağının açık bir belirtildiği ifade ederken, Sırp Cumhuriyeti'nin "anayasaya uymadığı" kaydetti.

Bakır İzetbegovic başvurusunda ayrıca, Anayasa Mahkemesi'nden referandum kararının iptal edilmesini ve nihai karara kadar da mahkemenin geçici önlemler alarak, Sırp Cumhuriyeti Meclisinin aldığı ihtilaflı referandum kararının uygulanmasını durdurmasını talep etti.

"Anayasal düzene darbe olur"

Anayasa Mahkemesi üyelerinin, İzetbegovic'in yaptığı başvuruyu değerlendirmek üzere önümüzdeki günlerde toplanması beklenirken, Anayasa Mahkemesi Başkanı Mirsad Ceman, mahkeme tüzüğü gereği, geçici önlem talebinde bulunulduğu takdirde, üyelerinin acil toplanmak zorunda olduğunu söyledi.

Bahse konu başvuru göz önüne alındığında, Anayasa Mahkemesinin referandum meselesini bir an önce çözmesi gerektiğini kaydeden Ceman, üyelerin referandumun yapılması planlanan 25 Eylül tarihi öncesinde toplanarak, geçici önlemler talebini ele almaları gerektiğini ifade etti.

Anayasa Mahkemesinin referandum konusunda geçici önlemler alması durumunda, nihai karara kadar referandumun erteleneceğini aktaran Ceman, bu karara uyulmamasının "anayasal düzene darbe" olacağını vurguladı.

"Srebrenitsa'da referandum komisyonu kurulmayacak"

Öte yandan, 1995 yılında soykırımın yaşandığı ve bugün Sırp Cumhuriyeti sınırları içinde kalan Srebrenitsa'nın Boşnak belediye başkanı Camil Durakovic de referanduma tepki gösterdi.

Durakovic, yayınladığı açıklamada, Sırp Cumhuriyeti sınırlarında olmalarına rağmen, Srebrenitsa sınırları içerisinde Sırp Cumhuriyeti Günü’ne ilişkin referandumun yapılmasına izin vermeyeceği ifade etti.

Referandumun Bosna Hersek’in anayasal düzenine karşı olduğunu vurgulayan Durakovic, belediye sınırları içinde referandumu uygulama komisyonu kurulmayacağını kaydetti.

Milorad Dodik dahi olsa hiçkimsenin Bosna Hersek Anayasası’na aykırı hareket edemeyeceğini vurgulayan Durakovic, Dodik’in bu referandumu yapmasına izin verilmesi durumunda, Sırp liderin bununla yetinmeyeceğini söyledi.

"Sırp Cumhuriyeti Günü Anayasa'ya aykırı"

9 Ocak 1992 tarihinde, Sırp Cumhuriyeti’nin kurulmasına ilişkin bildiri kabul edilmişti. 9 Ocak, bu nedenle söz konusu entite içerisinde "Sırp Cumhuriyeti Günü" olarak kutlanıyor.

Anayasa Mahkemesi, geçen yıl kasım ayında aldığı kararla, Sırp Cumhuriyeti'ndeki Milli ve Dini Bayramlara İlişkin Kanunun Sırp Cumhuriyeti Günü'ne dair maddesinin "anayasaya aykırı" olduğunu bildirmişti.

Mahkeme, gerekçeli kararında 1992 yılındaki bildirinin Boşnak ve Hırvat halklarının katılımı olmadan kabul edildiğini ve tek taraflı olduğunu belirtmiş, söz konusu kanunun ilgili maddesinin değiştirilmesini talep etmişti.

Anayasa Mahkemesinin kararını hiçe sayarak 9 Ocak'ı kutlamaya devam edeceklerini açıklayan Sırplar, son olarak Sırp nüfusun yoğun olduğu entite sınırları içerisinde referanduma gidilmesini kararlaştırmıştı.

AA