Petrolü bedavaydı şimdi suya muhtaçlar

Fransa ve ABD’nin başını çektiği NATO müdahalesi sonucu öldürülen Kaddafi sonrası Libya’da istikrarsızlık ve aşiretler arası güç mücadelesi sürüyor. Bundan en çok zarar gören de Libyalılar. Kaddafi döneminde bolluk içinde yaşayan halk şimdi dış yardımlara muhtaç durumda.

17 Şubat 2011’de başlayan ve 20 Ekim 2011’de Kaddafi’nin linç edilerek öldürülmesiyle sonuçlanan Libya isyanı sonrası oluşan yeni Libya, Kaddafi dönemini mumla arıyor. Kaddafi sonrası oluşan yeni yönetim asayişi sağlamada güçlük çekerken aşireteler arasındaki güç rekabeti de Libya’nın geleceğini tehdit ediyor. Yaşananlara paralel bu istikrarsız görüntü yatırımcıları kaçırırken, ülkenin petrol dışı ekonomisinin çökmesine neden oluyor. Fransa’nın Libya petrollerinin yüzde 35’ini kendisine pay biçmesi ise ülkenin modern-sömürgeye dönüştürülmek istendiğini gösteriyor.

Ülke petrollerini yabancıların elinden alıp millileştiren Kaddafi, elde edilen gelirlerle okul, ev, otoyol, hastane, eğitim, sağlık ve ücretsiz elektrik kullanımı gibi birçok alanda halkına hizmet verdi. Yine Kaddafi dönemi evlenen her çifte 50 bin dolar, doğan her çocuk için de 5 bin dolar yardım verilen Libya’da, bugün sosyal devlet anlayışının yerini istikrarsız politikalar aldı.

Afrika’nın en büyük petrol rezervine sahip ve dünyanın en çok petrol üreten 17. ülkesi olan Libya’ya müdahale konusunda aceleci davranan dönemin Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy, Kaddafi karşısında destekledikleri muhaliflerle yapılan anlaşma ile Libya petrollerinin yüzde 35’inin işletilmesi hakkını almıştı. Böylelikle petrol gelirlerinin yüzde 90’ı Libya halkının cebine giderken artık emperyalistlerin cebine girecek.

Batı’nın Libya’ya çok kısa sürede müdahale ettiğini belirten Doç. Dr. Serdar Erdurmaz, “Libya’da Batı’nın çıkarları vardı. Ekonomik kriz yaşayan Batı, kurtuluşunu Libya petrollerini ele geçirmekte gördü. O dönem, ABD ile Kaddafi’nin arası iyi olmasına rağmen ulusal çıkarlar Kaddafi’nin gitmesi yönünde oldu” dedi.

Libya’nın, Batı bankalarında 150 milyar dolar parası, Libya Merkez Bankası’nda da 144 ton altını bulunuyordu. Kaddafi Libya’sında okuma-yazma oranı yüzde 86 idi. Bu rakam Mısır’da yüzde 40 civarındaydı. Libya’da elektrik su ve doğalgaz bedavaydı. Eğitim ve sağlık hizmetleri bedavaydı. Devlet, tüm hastalara ilacı hiçbir ücret talep etmeden veriyordu. Benzinin litresi 0.08 Avroydu, yani bir Libyalı’nın bir litre benzine ödediği para Türk Lirası’yla yaklaşık 20 kuruştu. Libya’da ulusal bankaları faiz almıyor, vatandaşları hiçbir şekilde vergi ödemiyordu. Libya hem Afrika’nın hem de tüm dünyanın en borçsuz ülkesiydi. Yurtdışında burslu okuyan Libyalı öğrencilere devlet iadesiz olarak aylık 1650 Avro burs veriyordu. Üniversite mezunları bir iş bulana kadar maaşa bağlanıyor, evlenmek isteyen tüm çiftlere devlet 150 metrekarelik daire veriyordu. Libya’da istisnasız olarak her aileye yaklaşık 760 Türk Lirası yardım yapılıyordu.

Milli Gazete