Kastamonulu Hasan Hilmi Efendi Yâd Edildi

Mahmud Es’ad Coşan Araştırma ve Eğitim Merkezi ile ÂGÂH Sosyal Gelişim Derneği, ortak değerlerimizin yeniden hatırlanması, kültürel ve irfanî hayatımıza emek veren âbide şahsiyetlerin hayırla yâd edilmesi adına programlar tertip etmeye devam ediyor.

Bu bağlamda bir vefa örneği olarak; bölgenin manevi değerlerini ve önderlerini unutmamak, toplumda farkındalık oluşturmak ve sonraki nesillere önemli şahsiyetleri gereği gibi tanıtabilmek amacıyla, Kastamonulu Hasan Hilmi Efendi Hazretleri, düzenlenen bir panelle yâd edildi.

“Sakarya Büyüklerini Yâd Ediyor” başlığıyla düzenlenecek ‘Kastamonulu Hasan Hilmi Efendi Yâd Programı’, 23 Zilhicce 1435 / 18 Ekim 2014 Cumartesi Sakarya Üniversitesi Kültür ve Kongre Merkezi'nde gerçekleştirildi.

Kur’an-ı Kerim tilaveti ile başlayan programın moderatörlüğünü M. Es’ad Coşan Araştırma ve Eğitim Merkezi Başkanı Dr. Necdet Yılmaz yaptı. Panelde, Yrd. Doç. Dr. İbrahim Akyol, “Menâkıb-ı Haseniyye’de Kastamonulu Hasan Hilmi Efendi”; Din Eğitimi Uzmanı Adem Ersoy, “Hasan Hilmi Efendi’nin Ziyaiyye Mektebindeki Yeri”; Tasavvuf Tarihi Uzmanı Fatih Yıldız, “Hasan Hilmi Efendi’nin Halifeleri ve Tesirleri”; Tasavvuf Tarihi Uzmanı Mustafa Kahya, “Batı Karadeniz’de Ziyaiyye”; Doç. Dr. Abdullah Uzun, “Gümüşhanevi Hulefâsından Kırımlı Abdullah Efendi” başlıklı sunumlar yaptı.

Kastamonulu Hasan Hilmi Efendi

Hasan Hilmi Efendi, h.1240/m.1824’de Kastamonu Azdavay’da dünyaya gelmiştir.Babası Abdullah Efendi’nin onayı ile 18 yaşında ilim tahsiline devam edebilmek için İstanbul’a gelmiş ve Mahmudpaşa medresesine yerleşmiştir. Bu dönemde Ahmed Ziyâeddîn-i Gümüşhânevî hazretleri ile tanışmış ve 50 yıla yakın süre devam edecek yakınlıkları başlamıştır.

Gümüşhânevî hazretlerine tasavvuf yoluna girme isteğini bildiren Hasan Hilmi Efendi, ondan Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî’nin İstanbul halifelerinden olan Abdülfettah el-Akrî’ye intisap etmesi yolunda tavsiyeler almış ve Gümüşhânevî’nin rehberliği ve Süleyman el-Ervâdî’nin müsaadesi ile Abdülfettah el-Akrî hazretlerine intisap etmiş, onun vefatına kadar bağlılığını devam ettirmiştir. Abdülfettah el-Akrî’nin vefatından sonra ise, Süleyman el-Ervâdî’den hilafet alan Ahmed Ziyâeddîn-i Gümüşhânevî’ye intisap etmiş ve onun hadis derslerine devam ederek ilmî icazet almıştır. Ardından seyr u sülûkünü de tamamlayarak hilafet almış, şeyhi henüz hayattayken irşat makamında vekili ve baş halifesi olmuştur.

Hasan Hilmi Efendi, 1863 senesinde şeyhi Gümüşhânevî ile beraber hac farizasını eda etmiş; şeyhinin ikinci hac seyahati dönüşünde, üç sene Mısır ve Tanta’da ikamet ettiği sürede Gümüşhâneli Dergâhı’nda ona vekalet etmiştir. Gümüşhânevî hazretleri İstanbul’a döndükten sonra, kendisini İzmit-Adapazarı bölgesi ahalisinin irşadı maksadıyla Sakarya’nın Geyve ilçesine göndermiştir. Bu bölgedeki çalışmaları neticesinde şöhreti artmış, kendisine intisap edenler çoğalmıştır. 
Gümüşhanevî’nin vefatından sonra vazifeyi devralan Hasan Hilmi Efendi, vefat ettiği 1911 senesine kadar Gümüşhânevî dergâhı postnişînliği görevinde bulunmuş ve 59 halifesi olmuştur. Çırpılarlı Ali Efendi, Kâtib Mustafa Fevzî Efendi, Yörükzâde Ahmed Fevzi Efendi bunların en meşhurlarıdır. Ayrıca devrinin önemli alimlerinden Zahid el-Kevserî ile Alasonyalı Ali Zeynelâbidin onun talebelerindendir.

10 Şubat 1911 Perşembe günü vefat eden Hasan Hilmi Efendi’nin kabri Süleymaniye Camii haziresinde bulunmaktadır.